Parapsychologie-nu blog

Dogmatische sceptici laten vooral zien hoe het niet moet. We hebben niets aan een gesloten wereldbeeld en intellectuele intolerantie. Dat geldt ook wanneer we het hebben over esoterische leringen. Men dient er in elk geval zoveel mogelijk respect voor op te brengen, ook al is men het er niet mee eens. Tenzij de doctrines racistisch zijn natuurlijk, of aanhangers ervan oproepen tot vreemdelingenhaat of vervolging van minderheden. Maar dat geldt slechts in uitzonderlijke gevallen. Overigens mag de parapsychologie zelf ook weer een basaal respect verwachten van mensen met een esoterisch wereldbeeld. Enige tijd geleden heb ik in 2008 de volgende column voor ParaVisie geschreven over de relatie tussen Esoterie en parapsychologie: Zielenreis Is het dan niet allemaal allang bekend? De parapsychologie bestudeert allerlei dingen die te maken hebben met de ziel of het bewustzijn en die tegelijkertijd niet verenigbaar zijn met een materialistisch wereldbeeld. Een deel daarvan kunnen we...

Het naturalisme is een wetenschapsfilosofische theorie die stelt dat alles wat er in de werkelijkheid voorkomt het gevolg is van natuurlijke processen. Als je dit zo opvat dat alles wat er bestaat voortkomt uit de essentiële aard (natuur) van de werkelijkheid kan misschien wel iedereen er mee instemmen. Zelfs wonderen van God passen in dit beeld, mits je God zelf als een onderdeel van de werkelijkheid beschouwt en daarmee zijn 'bovennatuurlijke' ingrijpen kunt opvatten als een uiting van de natuurlijke mogelijkheden van die werkelijkheid. Allicht wordt het naturalisme doorgaans niet op die manier opgevat. Natuur wordt meestal gelijkgesteld aan de fysieke werkelijkheid, die in diverse organisatievormen al dan niet behept zou zijn met bepaalde niet-fysieke, mentale eigenschappen. In feite is naturalisme in dat geval een ander woord voor het uitsluiten van entiteiten die als zodanig niet of niet geheel horen bij de fysieke werkelijkheid, althans niet volgens de doorsnee westerse ...

De bekende Britse analytische filosoof Antony Flew heeft vorig jaar een boek gepubliceerd, There is a God , waarin hij uitlegt waarom hij zijn vroegere atheïstische visie verlaten heeft en inmiddels gelooft in een scheppergod. Een ander gebied waarop Flew naam gemaakt heeft, is het filosofisch bestrijden van het concept van een persoonlijk voortbestaan na de dood. Reeds in 2004 liet hij zien inmiddels ook op dit gebied open te staan voor nieuwe inzichten. Hij stelt met name dat de aanwijzingen voor bewustzijn tijdens een vlak EEG bij bijna-doodervaringen echt duiden op de mogelijkheid dat het geestelijk toch doorgaat als de fysiologische activiteit in het brein definitief stilligt. De filosoof beschouwt zulke casussen als de beste of zelfs enige aanwijzingen voor een leven na de dood. Merkwaardig genoeg hoopt de theïst Flew zelf (althans in 2004) dat er ondanks deze aanwijzingen toch geen leven na de dood is. Het gaat daarbij waarschijnlijk om een erfenis van zijn vroegere gedachtegoe...

Reïncarnatie is één van de verschijnselen waar men door middel van parapsychologisch veldwerk (relatief) veel goed bewijsmateriaal voor heeft verzameld. Het gaat om het soort gevallen dat onderzocht werd door dr. Ian Stevenson en zijn collega's, van jonge kinderen die op basis van herinneringen correcte informatie zouden bezitten over een overledene die tot dan toe onbekend was bij hun naaste omgeving, en die zich bovendien identificeren met hun herinneringen. Skeptici doen dit soort casussen uiteraard af als volledig verklaarbaar door normale processen, zoals bedrog, zelfbedrog, fantasie en toeval. Binnen de parapsychologie zelf ziet men doorgaans wel in dat typische reïncarnatiegevallen bij jonge kinderen echt paranormaal kunnen zijn, d.w.z. onverklaarbaar door normale hypothesen. Toch wil dit niet zeggen dat parapsychologen allemaal denken dat de kinderen echt herinneringen aan een eigen vorig leven hebben. Binnen een boeddhistisch kader is dat zelfs onmogelijk, omdat men niet e...

Nog niet zo lang geleden sprak ik een agnostisch godsdienstpsycholoog die stelde dat je als mens helemaal niets te weten kon komen over een spirituele wereld of een leven na de dood. Volgens hem bestonden er geen paranormale verschijnselen en waren alle ervaringen op dat gebied te wijten aan onbewuste psychologische processen. Deze houding zie je wel vaker bij denkers die bovenal redelijk, menselijk en tolerant willen overkomen. In feite geloven ze, zoals genoemde godsdienstpsycholoog, helemaal niet in het bestaan van zaken die het aardse of fysieke overstijgen. Maar dit wensen ze - al dan niet bewust - te maskeren door zich voor agnostisch uit te geven, m.a.w. voor iemand die domweg stelt dat hij het niet kan weten. Het bedrieglijke aan deze dubbele positie is dat hun argumenten tegen parapsychologie, opgevat als de studie van echte paranormale verschijnselen oftewel anomalieen rond geest en bewustzijn, niet werkelijk gevestigd zijn in een agnostische houding. Ze zeggen niet dat het ...

Volgens de bekende wetenschapsfilosoof Karl Popper wordt de wetenschap het meest vooruit geholpen door geleerden met verbeeldingskracht. Zij stellen een fantasievolle theorie op die ze vervolgens door middel van onderzoek toetsen aan de werkelijkheid. Als hun theorie niet weerlegd wordt maakt zij kans een goed beeld van een deel van de realiteit te bieden. Als de theorie wel wordt weersproken door de feiten, zijn we ook verder gekomen, omdat we dan tenminste weten hoe het niet zit. Karl Popper heeft aangetoond dat het belangrijk is voor de wetenschappelijke vooruitgang dat theorieën falsifieerbaar zijn, dat wil zeggen weerlegbaar door nieuwe feiten. Je zou verwachten dat sceptici als 'verdedigers van de wetenschap' tegenover allerlei 'irrationele onzin' veel werk maken van falsifieerbaarheid, maar dat geldt slechts in een opzicht. Ze vinden namelijk dat grenswetenschappers theorieen opstellen die onfalsifieerbaar zijn. Dit is uiterst merkwaardig omdat grenswetenschapp...

Vandaag begint een Idols-achtige serie genaamd De Nieuwe Uri Geller . De serie werd eerder in andere landen uitgezonden onder de naam The Next Uri Geller en de Nederlandse versie wordt vanaf Keulen uitgezonden. Uri Geller is een van de bekendste en meest controversiële figuren uit de parapsychologie. Er zijn volgens sommigen sterke aanwijzingen dat hij bedrog heeft gepleegd, maar er zouden ook betrouwbare experimenten en spontane ervaringen rond Geller zijn geweest die sterk wijzen op een echte paranormale gave. Helaas is Geller, naar zijn uitspraken bij Pauw & Witteman gisteren te oordelen, niet langer bereid om zich te laten testen door onbevooroordeelde wetenschappers. Daarom moeten we onze toevlucht nemen tot een grondige literatuurstudie over onderzoeken uit het verleden om een onderbouwd oordeel over hem te kunnen vellen. Het is daarbij niet uit te sluiten dat Uri Geller zowel werkelijk paranormaal begaafd is als een handige, vingervlugge goochelaar. Uit de geschiedenis va...